Geschiedenis; Het dorpsplein van Callantsoog.

In 1572 wordt het voormalige dorp 'Oghe' overstroomd door de zee en vluchtten de bewoners naar de plaats van het huidige Callantsoog, een verhoogde duinvallei, ingesloten tussen lage duinen, wat toen sevenhuysen heette. Hier lagen een aantal (7 tot 12?) kleine boerderijtjes en waren Landbouw en visserij de belangrijkste bronnen van inkomen.

In 1572 is op de huidige plaats de kerk gebouwd en dat is dus een baken. Als we de kaart goed bekijken zien we ten opzichte van de kerk dat het plein veel meer naar zee lag. Nu ligt de kerk bijna tegen de zee aan. Ofwel veel van het plein is geleidelijk ondergestoven door het zand en daarna verdwenen in zee. Uit het boek 't Oghe van Henk Schoorl wordt duidelijk dat per eeuw de kust een kleine 100 meter inleverde en dat het dorp noodgedongen oostwaarts (landwaarts) schoof.

Iets oostenlijk van de kerk ligt dan een molen van het type bovenkruier. Dit was een meelmolen die in vrijwel elke plaats voorkwam om lokaal, het van het land gewonnen graan, te vermalen tot meel waar brood van werd gebakken. Rond het plein woonden boeren en vissers. Later kwamen hier bekende commandeurs van de walvisvaart vandaan zoals de families Mooy (totaal 11 commandeurs) en de familie Vos die vele stuurmannen leverde voor de schepen van de walvisvangst. De familienamen Mooij en Vos komen talrijk voor in Callantsoog. Uit de kaart van 1902 blijkt door de grootte van de panden dat er toch een zekere welvarendheid heerst in Callantsoog.

Deze kaart is van 1902.

Helaas kwam er een grote brand in 1874 waardoor de pastorie met kerkarchief, evenals enkele van de de boerderijen en huisjes aan de zuidkant van het plein verbranden. Bij de herbouw van de zuidkant wordt dit de NieuweLaag genoemd, waardoor de zijde die is blijven bestaan (de Noordkant) de OudeLaag wordt genoemd. In de 20e eeuw wordt het plein in de volksmond, zoals in veel dorpen,'de buurt' genoemd.

Met de informatie van nu gaan we proberen een stukje ontwikkeling in de tijd te plaatsen.
Eerst de Nieuwe Laag Oost; dat is de landkant.

Deze kaart die ik heb is van ca 1908.
Op deze kaart zien we de oostzijde van de nieuwe laag; ongeveer waar nu de modewinkel, slagerij en bakkerij zijn. Het langgerekt huis op de voorgrond is het armen- en weeshuis. De kinderen die in het gras zitten woonden in dat huis. Links op de hoek en rechts daarvan zijn twee boerderijen te zien, de linker is gesloopt en de rechter fors verbouwd tot een winkel, woonhuis met veel bebouwing daarachter.

Op de volgende kaart is het ca 194x.
Het weeshuis is weg, de boerderijen zijn weg. De linker boerderij is gesloopt en vervangen door een groot pand (van Adriaan Vader) waar een taxibedrijf, benzinepomp en fietsenzaak zijn gevestigd. Later wordt dit het huidige De-Zja-Vu.

Op de rechter-hoek staat iets van een boerderij (verbouwd of nieuwbouw?) waar een slagerij in is gevestigd. De eerste slager in dat pand heet Wit, daarna Zwart en vervolgens Blaauwboer, GertJan Veenendaal, Jan Kater en Kokkelkoren.

Naast het hoekhuis, komt (weer) een bakkerij. In 1935 uit een failissement aangekocht door Leguit. In de winkel, bevoorraad uit Schagen , kwam een echtpaar (fam. Eikel) en er werd uitgevent langs de boerderijen.
Later (ca 1938) werd de zaak overgenomen door Toon Brantenaar, die de winkel huurde voor 5 jaar met recht op koop. Brantenaar zag wegens de oorlog af van koop en bleef huren. In 1953 wordt de winkel echter verkocht aan Piet Dik die er in 1963 een nieuw pand laat bouwen. De winkel wordt later verkocht aan familie vander Ploeg waarvan de 2e generatie thans de winkel drijft.

Op een winderige herfstdag in 2012 ziet het er zo uit.

De pandjes daarnaast, gemeentehuis en woonhuis annex PTT kantoor, zijn later gesloopt maar daaroverlater meer.

Home
TOP