Het 'Oude Verdronken Eiland 't Oghe'.

De in deze site beschreven historische punten kunt U meebeleven in een prachtige wandeling. De tocht is ca. 10 a 11 km lang en voert U langs oude dijken, stroomgeulen, dijkdoorbraken, stroomgeulbos, weidsheid, hei, duin en strand en eindigd op het gezellige plein van Callantsoog. In het landschap zijn de contouren van het oude eiland 't Oghe nog goed te zien en kan je de vaak heftige strijd tegen de zee terug vinden.
Als U wilt kunt U met het kaartje erbij de 'Oude Eiland route' nalopen. Veel plezier.
NB: De teksten staan naast de foto's.


1 - De start van de wandeling begint bij het kerkje. Met je rug naar de deur linksaf en bij de kruising weer linksaf. Aan je rechterhand kijk je naar beneden. In 1570 is hier de zee door de duinen gebroken en heeft de Oostkant van het huidige dorp gevormd. Later lagen daar de weilanden van de inwoners van 't Oghe waar ze hun vee lieten grazen en de oogst binnen haalden. Het dennenbosje, op de kerkenollen, aan je rechterhand is aangelegd door Pieter Vos rond 1920. Ondanks de vaak schrale wind groeit het toch. Wandel door over de Zeeweg, gelegen op de oude Kerkenollen en ga bij de Y kruising naar rechts en aan het eind naar links en direct weer naar rechts.
Merk je dat je steeds verder naar beneden loopt?
Het bos wat U nu tegemoet loopt links is het zogenaamde VVV bos, ook aangelegd door Pieter Vos, als bestuurder van de VVV in circa 1924. Dit bos is aangelgd op de oude Nabbersnollen en bedoeld om het toerisme te stimuleren.
Direct achter het VVV bos liggen links de NabbersNollen en loopt U in feite over een vroegere zeedijk. Van 1570 tot 1620 stroomde aan Uw rechterhand de zee.


2 - Aan het einde van de NabbersNollen kan je aan je rechterhand goed het hoogteverschil zien tussen de dijk en de vroegere waddenzee.
Over een paar meter hoogteverschil loopt het hier vrij stijl naar beneden. Gek idee dat je hier op een vroegere zeewering staat. We lopen verder. Aan je rechterhand is het Kooijbos. Een bos dat is ontstaan na 1620 op de oevers van de zeedoorbraak via het Ooghmergat. U loopt geleidelijk iets naar beneden. Van 1570 tot 1620 heeft hier de zee gestroomd.


3. Op het laagste punt aangekomen sta je boven op een dam over een sloot. De weg waar je nu op staat is een in 1620 aangelegde dijk of dam welke de doorgebroken zee tegen hield. Links, is de zee door de duinen gebroken en stroomde hier langs. In feite staat U nu boven op de diepe stroomgeul. Links waren nog sporen, zoals wielen, in het landschap. Met de aanleg van het bungalowparkje is de waterpartij vergroot.
3a. Aan je rechterhand kijk je uit over een weiland omsloten door het Kooijbos. In feite kijkt je over een oude stroomgeul die circa 10 meter diep is geweest.. Het stroomgat is dichtgegroeid met rietwortels op een modderlaag waarover gras is gegroeid en vormt zo trilveen. Natuur historisch gezien een zeer bijzonder gebied.
Maar PAS OP , zeker in de herfst als het veel regent is het hier levensgevaarlijk. Hier groeien tevens zeldzame planten als de Gevlekte Orchis, Welriekende Nachtorchis en Veenpluis.
3b. Loop een kleine 50 meter verder. Je ziet dat de weg een route volgt van een halve maan over links, een bewijs dat hier de zee is tegengehouden. Waarschijnlijk is bij het aanleggen van deze dam, de zee er doorheen gebroken en heeft men zeewaarts werkend het gat gedicht. Wat zou er dan achter de bomen rechts liggen?
3c. En jawel achter de bomen ligt een prachtige wiel. Een wiel is een diep water waar de zee snel doorheen stroomde en een diep stroomgat heeft achtergelaten. Het wiel is nog in natuurlijke staat en groeit heel langzaam dicht. Hier mogen en kunnen geen mensen komen en vormt (zodoende?) een prachtige plaats voor allerlei planten en vogels.

We gaan verder. Aan je rechterhand komen de LutjeNollen of Luttickduinen. Hier kan je ook doorheen wandelen maar zorg er voor dat je weer op dit pad terugkomt.
Steek de doorgaande weg over.
4 Je loopt eerst langs een industriegebied. Voor de haakse bocht naar links van de verharde weg, even stoppen.
Voor je zie je weer een halve maan-bocht over rechts (foto).
Hier kijk je naar de oude Jeweldijk overstroomd in 1573. Links van de dijk liggen de Uiterlanden van 't Oghe en rechts gronden die waddenzee waren en droog kwamen na de definitieve bedijking van de Zijpe; rechts achter de dijk. Het gebied voor je wordt de OosterJewelpolder genoemd. Zware overstromingen zijn hier geweest. Pas na 1620 is dit gebied definitief drooggelegd. Zowel rechts tegen de Zijperzeedijk als links in het land zijn nog sporen van overstromingen te vinden.
4a Als je langs het witte huisje in de verte (vorige foto) zou kunnen lopen zie je het volgende landschap. Dit landschap is te bereiken door om te lopen, via de Oosterweg en het pad van een bollenboer te volgen. Dit is grasland wat nog niet is verkaveld tot een doelmatige voor machines geschikt weiland. In feite zijn dit nog originele waddengronden zoals die in 1573 zijn overstroomd. De kromme sloot (Foto) herinnert aan een ontwatering zoals die op de waddenzee zijn te zien.
Dit is de meest NoordOostelijke kant van het oude eiland 't Oghe uit 1570. Het patroon van dijken en sloten is nog duidelijk herkenbaar in het landschap

Onderweg een drukke weg oversteken en rechtdoor lopen. Halverwege het kruispunt en de bebouwing voor U heeft, aan de linkerkant, een groot vierkant gebouw gelegen. Op kaarten van 1500 is dat gebouw duidelijk te zien. Enkele historici menen dat dit een abdij of zelfs klooster, van de Abdij van Egmond, is geweest. De vroegere bewoners noemden dit land "Het land van de tempel" en de naam is gehanteerd bij de naamsgeving van de nabijgelegen camping "Tempelhof". De westerweg, waar de camping aan ligt was rond 1500 de ontsluitingsweg, langs de kust, naar de Abbestee.


5. Rustig doorlopend kom je aan op de Abbestee. Ga hier naar rechts. De Abbestee is een oud buurtschap dat rond 1600 en 1700 veel groter was dan het huidige Callantsoog.
Noordwaarts van de Abbestee ligt deze oude weg. Deze weg is een dijk, die rond 1500 de Oudendijk werd genoemd en weer later de Rechtendijk. Volgens de historicus J Westenberg is deze dijk de Oostgrens van het vroegere eiland 't Oghe. De weg gaat hier in een halve maan over rechts, van de zee af. Vroeger werden gaten in dijken gedicht door een nieuwe dijk zeewaarts of landwaarts te bouwen.
5a. De zee die door de duinen heen brak is hier langs gestroomd. Een ander bewijs is dat precies hier een zogenaamd "wiel" ligt. Op de plaats waar het water door de dijk stroomde ontstond een diepe slijtplek.
Na het sluiten van de dijk bleef het diepe gat. Dit gat is dichtgegroeid met riet en bomen maar nog duidelijk aanwezig. Vervolg het grindpad en ga bij de eerste kruising rechtdoor naar het stenen gebouwtje voor U.

6. Loop iets voorbij het stenen gebouwtje tot je niet verder kunt. Naar voren en naar links ligt de BoskerPolder. Reeds in 1200 was dit gebied bekend als Boswiel. Kijk eens goed naar de sloot en de dijk waar U op staat. Aan de lussen in de dijken en de wetenschap dat hier in 1570/1573 de zee door de dijken van t' Oghe brak geeft aan hoe de mensen hier hebben gewerkt om het land weer droog te krijgen. Dit gebied is het laagst gelegen deel van de polders rond Callantsoog en had vroeger, iets naar links, een molenkolk waar het boezemwater rond Callantsoog heen stroomde en door molens over de rechtendijk (staat U op) in de molenkolk werd gemalen.
6a. Deze foto laat duidelijk de dijken rond de molenkolk zien en het inmiddels verdroogde molenwater zelf. Het water werd middels een sluis onder de dijk naar de noordelijke waddenzee gesluisd. Op de plaats van de bomen rechts op de foto (staat tevens nog een rood pannenhuis) in het landschap stonden voor 1550 twee molens. Deze molens hielden de polders van het eiland 't Oghe droog. Na 1570 bleef er maar 1 molen staan. De Boskerpolder is een ongerept poldertje met een hoog cultuurhistorisch en landschappelijke waarde. De molenkolk en vormen van oude bedijking rond het eiland 't Oghe zijn nog goed zichtbaar in het landschap.

Keer terug en neem nu de eerste weg rechts. Vervolg het pad over rechts en links. Een tweehonderd meter voor Camping Callassande liggen rechts in het landschap twee heuveltjes. Dit zijn restanten van de noordelijke duinen van het oude eiland 't Oghe die voor 1570 op de abbesteenollen aansloten. Ga voor camping Callassande rechtsaf en wandel naar Groote Keeten. Achter de volkstuintjes rechts is op 60 cm diepte een Romeinse munt gevonden.


7. U bent nu in Groote Keeten of zoals het vroeger heette: Dubbelduijn. Neem de eerste weg links onder de dijk door en neem de eerste weg rechts. Steek de drukke weg over, ga naar links, steek weer de drukke weg over en ga naar rechts. Ga schuin omhoog tegen het fietspad op en vervolg het fietspad naar links. U staat nu in Groote Keeten op 'de noordkant van het oude eiland 't Oghe.
Loop door tot je een groot weiland in de duinen ziet liggen en de huisjes van Groote Keeten aan de linkerhand. In dit weiland rechts zijn in 1796 de Russen en Engelsen geland die ten strijde trokken tegen de Fransen in de Bataafse Republiek. De duinen links zijn van het oude eiland 't Oghe en al erg oud. De huisjes die hier staan zijn nog van weleer en juweeltjes tussen die oude duinen. Via de duinen kunt U de huisjes bekijken. We vervolgen ons pad over het fietspad en nemen de opgang naar het strand. Gedurende de opgang naar het strand ligt aan Uw linkerhand een werkschuur van de duinbeheerder in de duinen. De inwoners van Groote Keeten noemen dit het Russenkerkhof. Wellicht dat bij de invasie van Engelsen en Russen in Groote Keeten hier de invallers hun doden hebben begraven.


8. Op het strand gaan we naar links en wandelen zuidwaarts. Hier in de branding van de zee tussen de palen 10 en 11 is het oude dorp 't Ooghe tussen 1570 en 1573 overspoeld. Bij zeer laag water zijn de contouren van dijken nog zichtbaar. Tevens wandel je hier praktisch langs het oude kerkhof van 't Oghe. De grote brokken bruine turf die je hier vaak op het strand aantref zijn aangespoelde dijkrestanten. Breek zo'n brok turf maar eens open en je vind mengsels van riet, wier en klei. Bij de eerste opgang links gaan we weer omhoog.


9. Blijf boven op de strandslag Voordijk even staan. Op deze plaats is tussen 1570 en 1573 de zee door de duinen heen gebroken. Dit zeegat wordt het Ooghmergat genoemd. In 1620 werd eerst links de Ooghmergatsdijk aangelegd en later 45 meter rechts daarnaast nog een dijk, de Voordijk, om de zeewering van de Zijper polder te sparen. Het fietspad ligt precies op de aangelegde dijk.
De zee baande zich met verwoestend geweld een weg in de richting van de duinen af. In de verte lag en ligt de Abbestee. De zee ging zowel Noordwaarts als Zuidwaarts om de Abbestee heen. De Noordwaartse stroming brak door de NoordSchinkeldijk en de Noordwestelijke Zijperzeedijk. Dat water wordt meer landinwaarts 'Mosselwiel' genoemd. De zuidelijke doorbraak liep dwars door de Oostkant van het eiland 't Oghe en vormde het 'Nuw spoelde wiel'. Tegnwoordig ligt daar het Kooijbos met zijn sompige weilanden en verstopte wielen. De bevolking van 't Oghe vluchtte naar het hoger gelegen "Sevenhuisen", het huidige Callantsoog.


10. We lopen langs het duin, over het fietspad, naar Callantsoog. Het valt op dat de weg hier slingert. In feite is deze lijn de oude westelijke binenduinenrand van het oude eiland. Aan de zeekant lagen achtereenvolgens de duinvalleien Sinkelsant en Goeree.


11. We lopen het dorp binnen. Aan de duinkant ziet U een rood/witte boei liggen. Ga daar tegen de strandslag Seinpost op. Het hoge duin is eeuwenlang een Seinpost en Uitkijkpost geweest. Als Seinpost ingesteld in 1795 door Admiraal van Kinsbergen en in januari 2002 op last van een onwetende ambtenaar gesloopt.
Ga direct weer links naar beneden en neem de tweede weg rechts. Via de oude duinvallei 'de Kleine Jewel' loop je nu tussen zomerhuisjes door tegen een licht glooiende weg omhoog. Volg de weg over links waarbij je weer iets naar beneden loopt. Je staat nu voor de oude duinvallei 't Oogh' het dorpsplein van Callantsoog. De plaats waar de vluchtelingen in 1570 een veilige plaats vonden, beschermd achter de duinen en ingeklemd tussen twee duinenrijen.
Links en Rechts zijn heerlijke terrasjes waar je wat kunt drinken of eten en nog eens over de tocht kunt napraten.


Ik/wij hopen dat U (ooit) de moeite zult nemen om deze plaatsen te bezoeken en zich in te denken hoe de vroegere bewoners hier geleefd hebben. Grote kans dat U ons ergens langs deze plekjes zult tegenkomen.


HOME
TOP